‘Praten is zilver, zwijgen is goud’ zeggen ze. Maar wat als die ander geen enkele vraag terugstelt? En jij (oké oké, ik, het gaat over mij) probeert om als een soort verlichte yogi te doen alsof je dat niks uitmaakt. Maar eigenlijk voel ik me meer alsof ik probeert een berg op te fietsen met een lekke band en een vlieger aan m’n rug.

December is een maand waarin het extra belangrijk is om even te pauzeren⏯️ voordat je ergens ja op zegt. Veel mensen doen dat niet en zijn bang om de relatie aan te tasten wanneer ze ergens nee tegen zeggen. Terwijl het zo zo belangrijk is, juist voor de relatie. Ik denk bijvoorbeeld aan iemand in mijn workshop die zei "Ik zeg eigenlijk altijd ja, tot dat ik het echt niet meer trek en al het contact verbreek."

'Nee.' Zo'n klein woord, zo veel lading. Veel mensen (ik ook) zeggen het veel te laat. Met als resultaat dat relaties verbroken worden, jij overspannen op bed ligt, of je bankrekening leeg is 😂 Zo oefen je met 'nee' zeggen vóórdat het te laat is. En hoe je het ook nog eens doet op een meer verbindende manier.

'Ik houd niet van het woord ‘proces,’' zei iemand laatst tegen me in een sessie. ‘Ik wil gewoon meteen verandering.’ Of de vrouw na mijn workshop die vastbesloten riep: ‘Vanaf nu ga ik álles anders doen.’ Het klinkt mooi, maar zo werkt het natuurlijk niet. Helemaal als het gaat om hoe je gesprekken voert. Dat doe je al je hele leven zo, dat verander je niet van het één op het andere moment.

Ons brein is van nature gericht op negativiteit en mist vaak de positieve dingen. Wanneer je met meer liefde en rust wil praten met je ouders, dan helpt het om naast hun negatieve kanten ook te zien wat hun sterke kanten zijn. En wat je van hen hebt ontvangen.

"Daar sta je dan, klaar voor de strijd. Je hebt je verdediging opgevoerd, je argumenten in de aanslag en je munitie – een lijst van alle manieren waarom hij ongelijk heeft – klaarliggen. Klaar voor de eerste klap. En dan komt het... “Je bent echt zo ondankbaar.” Direct raak. Maar in plaats van met een tegenaanval te komen, besluit je deze keer een nieuwe strategie uit te proberen: diep ademhalen en proberen niet meteen in te hakken op je tegenstander – eh, ik bedoel, je vader. Want misschien is dit geen gevecht... maar gewoon een heel kromme manier van zeggen: “Hé, ik mis wat waardering.'"

We hebben het allemaal weleens meegemaakt: je zit in een gesprek en ineens zegt de ander iets waar je het totaal niet mee eens bent. Het is verleidelijk om direct in de verdediging te schieten, je eigen standpunt duidelijk te maken, of zelfs het gesprek af te kappen. Wat als er een manier is om te luisteren, écht te luisteren, zonder het eens te hoeven zijn? Een manier van luisteren die je gesprekken verrijkt en je relaties versterkt. En het zou ook nog eens heel goed kunnen dat diegene nadat jij zo hebt geluisterd, ook beter zijn best doet om jouw perspectief te begrijpen. En ja, dit geldt ook voor gesprekken met je vader 🙂

Al voordat je bij je vader op bezoek gaat weet je hoe het gaat lopen. Jullie gesprekken gaan altijd op dezelfde manier, over dezelfde onderwerpen en gaan nooit echt de diepte in. Je vraagt je af of je je vader wel echt kent en je weet zeker dat hij jou niet echt kent. Je ziet er tegenop om naar hem toe te gaan en je bent blij als je weer weg bent. Maar je zou zo graag willen dat het anders was, want het is toch je vader.

Acceptatie is een heel tegenstrijdig iets. Je wil niet accepteren dat je vader emotioneel niet beschikbaar was, terwijl je als kind zo graag een knuffel wilde. Je wil niet accepteren dat hij elke keer weer niet lijkt te begrijpen waar je grenzen liggen, maar er overheen dendert met een graafmachine. Want als je het accepteert, dan keur je het goed. 

Er bestaat geen recept voor goede communicatie met je vader. Iedereens' vader is anders, geen situatie is hetzelfde en iedereen doet het op z'n eigen manier. Wat ik denk dat je wél kan leren (en wat het grootste gedeelte van de mensen niet kan) is in of achteraf aan een emotioneel geladen situatie, snappen wat je nodig hebt en hier naar handelen. Zonder verwijt of oordeel naar je vader of jezelf. 

Bij welke onderdelen in je leven voel je heel veel weerstand om het in de ogen te kijken? En steek je eigenlijk liever je kop in het zand? Bij mij was dit het praten met mijn vader over de scheiding. 7 jaar na de scheiding van mijn ouders, was het onderwerp nog steeds niet bespreekbaar met mijn vader. En tegelijkertijd riep het lezen en praten over de scheiding van mijn ouders en de relatie met mijn vader veel emoties bij me op. 

"Ik hoop dat m'n vriend heeft opgeruimd als ik terugkom" denk ik. Vervolgens kom ik een paar uur later terug en wat is er gebeurd? Niks. Gefrustreerd zeg ik tegen hem "Waarom heb je niet opgeruimd?" Hij boos, ik boos en er is nog steeds troep. Inmiddels doen we het anders.

Kom je ook elke vakantie terug met een heleboel nieuwe inzichten en leuke ideeën? Ik wel in ieder geval. Het boek van Boeddhistische non Pema Chödrön 'Start where you are' gaf me bijvoorbeeld een heleboel nieuwe inzichten. Volgens haar kan je alles wat er op je pad komt, gebruiken om bewuster in het leven te staan.

Je herkent het vast wel: Die vriendin van je die al maanden klaagt over haar disfunctionele relatie, je zus die blijft roken ondanks haar gezondheidsklachten of je vader die veel te hard werkt en niets doet met jouw bezorgdheid. Je luistert geduldig en geeft telkens weer goedbedoelde adviezen, maar tot je frustratie doet de ander er niets mee. En je wordt er zelf ook nog eens moe van. Advies geven is een kunst. En laten we eerlijk zijn, zelf zit je er ook niet altijd op te wachten.

Een aantal dagen geleden maakte ik de fout om tegen iemand waarbij de communicatie tussen haar en haar vader helemaal niet goed ging, of het haar 'leuk leek' om daar samen met mij mee aan de slag te gaan. Dat leek haar namelijk helemaal niet leuk.

En toen bedacht ik me dat ik toen ik zelf in haar schoenen stond, het ook he-le-maal niet 'leuk' vond om aan de slag te gaan met de situatie tussen mij en mijn vader. Ik stapte nog liever naakt in de bus.

Eén van de belangrijkste lessen die ik leerde tijdens de 9-daagse non-violent communication cursus in Slovenië, leerde ik meteen op dag 1. Dit schreef ik erover in m'n dagboek:

Hoe maak je iets waar nooit over gepraat wordt bespreekbaar? En wat levert dat op? Ik interviewde Jelle van Mister Move Wise over het bespreekbaar maken van zijn gokverslaving met vrienden en familie en over hoe hij verder ging vanaf zijn 'rock bottom' moment.

Je gaat vol goede moed het gesprek in, je gaat feedback geven zonder diegene aan te vallen. Je ziet jullie in je hoofd al arm in arm de zonsondergang tegemoet lopen. Maar de realiteit gaat helemaal anders dan gepland. Je gesprekspartner voelt zich aangevallen en begint zich te verdedigen door te vertellen wat voor feedback ze allemaal voor jou heeft. En dat vind jij dan weer niet zo leuk om te horen.

Een boek die veel indruk op mij heeft gemaakt is 'The war of art' van Stephen Pressfield. Hij zegt onder andere dat de dingen die je doet waar je van groeit altijd met een vorm van weerstand komen. Hoe meer weerstand, hoe meer je ervan kan groeien. Dit is bijvoorbeeld zo vooraf aan dat je gaat sporten, bij het opzetten van een business, en ik denk ook bij het voeren van een moeilijk gesprek. In de podcast hieronder vertel ik er meer over.