"Daar sta je dan, klaar voor de strijd. Je hebt je verdediging opgevoerd, je argumenten in de aanslag en je munitie – een lijst van alle manieren waarom hij ongelijk heeft – klaarliggen. Klaar voor de eerste klap. En dan komt het... “Je bent echt zo ondankbaar.” Direct raak. Maar in plaats van met een tegenaanval te komen, besluit je deze keer een nieuwe strategie uit te proberen: diep ademhalen en proberen niet meteen in te hakken op je tegenstander – eh, ik bedoel, je vader. Want misschien is dit geen gevecht... maar gewoon een heel kromme manier van zeggen: “Hé, ik mis wat waardering.'"

We hebben het allemaal weleens meegemaakt: je zit in een gesprek en ineens zegt de ander iets waar je het totaal niet mee eens bent. Het is verleidelijk om direct in de verdediging te schieten, je eigen standpunt duidelijk te maken, of zelfs het gesprek af te kappen. Wat als er een manier is om te luisteren, écht te luisteren, zonder het eens te hoeven zijn? Een manier van luisteren die je gesprekken verrijkt en je relaties versterkt. En het zou ook nog eens heel goed kunnen dat diegene nadat jij zo hebt geluisterd, ook beter zijn best doet om jouw perspectief te begrijpen. En ja, dit geldt ook voor gesprekken met je vader 🙂

Al voordat je bij je vader op bezoek gaat weet je hoe het gaat lopen. Jullie gesprekken gaan altijd op dezelfde manier, over dezelfde onderwerpen en gaan nooit echt de diepte in. Je vraagt je af of je je vader wel echt kent en je weet zeker dat hij jou niet echt kent. Je ziet er tegenop om naar hem toe te gaan en je bent blij als je weer weg bent. Maar je zou zo graag willen dat het anders was, want het is toch je vader.

Acceptatie is een heel tegenstrijdig iets. Je wil niet accepteren dat je vader emotioneel niet beschikbaar was, terwijl je als kind zo graag een knuffel wilde. Je wil niet accepteren dat hij elke keer weer niet lijkt te begrijpen waar je grenzen liggen, maar er overheen dendert met een graafmachine. Want als je het accepteert, dan keur je het goed. 

Er bestaat geen recept voor goede communicatie met je vader. Iedereens' vader is anders, geen situatie is hetzelfde en iedereen doet het op z'n eigen manier. Wat ik denk dat je wél kan leren (en wat het grootste gedeelte van de mensen niet kan) is in of achteraf aan een emotioneel geladen situatie, snappen wat je nodig hebt en hier naar handelen. Zonder verwijt of oordeel naar je vader of jezelf. 

Bij welke onderdelen in je leven voel je heel veel weerstand om het in de ogen te kijken? En steek je eigenlijk liever je kop in het zand? Bij mij was dit het praten met mijn vader over de scheiding. 7 jaar na de scheiding van mijn ouders, was het onderwerp nog steeds niet bespreekbaar met mijn vader. En tegelijkertijd riep het lezen en praten over de scheiding van mijn ouders en de relatie met mijn vader veel emoties bij me op. 

"Ik hoop dat m'n vriend heeft opgeruimd als ik terugkom" denk ik. Vervolgens kom ik een paar uur later terug en wat is er gebeurd? Niks. Gefrustreerd zeg ik tegen hem "Waarom heb je niet opgeruimd?" Hij boos, ik boos en er is nog steeds troep. Inmiddels doen we het anders.

Kom je ook elke vakantie terug met een heleboel nieuwe inzichten en leuke ideeën? Ik wel in ieder geval. Het boek van Boeddhistische non Pema Chödrön 'Start where you are' gaf me bijvoorbeeld een heleboel nieuwe inzichten. Volgens haar kan je alles wat er op je pad komt, gebruiken om bewuster in het leven te staan.

Je herkent het vast wel: Die vriendin van je die al maanden klaagt over haar disfunctionele relatie, je zus die blijft roken ondanks haar gezondheidsklachten of je vader die veel te hard werkt en niets doet met jouw bezorgdheid. Je luistert geduldig en geeft telkens weer goedbedoelde adviezen, maar tot je frustratie doet de ander er niets mee. En je wordt er zelf ook nog eens moe van. Advies geven is een kunst. En laten we eerlijk zijn, zelf zit je er ook niet altijd op te wachten.

Een aantal dagen geleden maakte ik de fout om tegen iemand waarbij de communicatie tussen haar en haar vader helemaal niet goed ging, of het haar 'leuk leek' om daar samen met mij mee aan de slag te gaan. Dat leek haar namelijk helemaal niet leuk.

En toen bedacht ik me dat ik toen ik zelf in haar schoenen stond, het ook he-le-maal niet 'leuk' vond om aan de slag te gaan met de situatie tussen mij en mijn vader. Ik stapte nog liever naakt in de bus.

Eén van de belangrijkste lessen die ik leerde tijdens de 9-daagse non-violent communication cursus in Slovenië, leerde ik meteen op dag 1. Dit schreef ik erover in m'n dagboek:

Hoe maak je iets waar nooit over gepraat wordt bespreekbaar? En wat levert dat op? Ik interviewde Jelle van Mister Move Wise over het bespreekbaar maken van zijn gokverslaving met vrienden en familie en over hoe hij verder ging vanaf zijn 'rock bottom' moment.

Je gaat vol goede moed het gesprek in, je gaat feedback geven zonder diegene aan te vallen. Je ziet jullie in je hoofd al arm in arm de zonsondergang tegemoet lopen. Maar de realiteit gaat helemaal anders dan gepland. Je gesprekspartner voelt zich aangevallen en begint zich te verdedigen door te vertellen wat voor feedback ze allemaal voor jou heeft. En dat vind jij dan weer niet zo leuk om te horen.

Een boek die veel indruk op mij heeft gemaakt is 'The war of art' van Stephen Pressfield. Hij zegt onder andere dat de dingen die je doet waar je van groeit altijd met een vorm van weerstand komen. Hoe meer weerstand, hoe meer je ervan kan groeien. Dit is bijvoorbeeld zo vooraf aan dat je gaat sporten, bij het opzetten van een business, en ik denk ook bij het voeren van een moeilijk gesprek. In de podcast hieronder vertel ik er meer over.

“Oh ik ben ook zo’n nietsnut, ik doe nooit iets goed.“ De verbindende communicatie methode leert je om een stuk effectiever (en vriendelijker) te klagen en dan vooral bij jezelf. Ik laat het je zien in onderstaande video (3,5 minuten).

Ik heb met mezelf de afspraak gemaakt om twee uur per week te leren over hoe je betere gesprekken voert. Het jammere is alleen, ik houd me er niet aan. Deze week zette ik het daarom met blokletters en uitroeptekens op mijn todo-lijst. Ik was er helemaal klaar voor. Ik trok m’n wandelschoenen aan en zette het luisterboek ‘Stop met aardig zijn’ van Thomas d’Ansembourg op en begon aan een wandeling. Maar ik was nog geen 5 minuten onderweg en ik besefte me: Ik heb hier zó ontzettend geen zin in. Ik dwong mezelf om 20 minuten te luisteren, maar ik werd er vrij ongelukkig van. Dus zette ik het luisterboek uit en ging op de dichtstbijzijnde steen zitten om een verbindend gesprek met mezelf te voeren.

“Hij is de vader en ik het kind, dus hij moet [het initiatief nemen], [sorry zeggen], [het gesprek aangaan] etc.” Dit is een zin die ik vaak hoor van dochters met een moeizame vader-dochter relatie. Hoewel het gebruikt wordt als reden om geen actie te ondernemen, zie ik de boosheid en de verontwaardiging die samengaan met deze zin juist als een signaal dat er nog veel pijn is dat geen plek heeft gekregen.

“Ik voel me ontspannen, ik heb lekker geslapen en ik heb er zin in.” Dit deelde ik met mijn mede-cursisten aan het begin van de cursusdag toen het mijn beurt was om iets te zeggen over hoe ik erbij zat. En ik meende het. Een paar uur kon je me echter wel wegdragen. Waarom? Ik nam het gevoel van de vrouw die de cursus gaf volledig over. Ze was gestrest. Ze zei voortdurend dat ze moest opschieten omdat er niet voldoende tijd was, ging in sneltreinvaart door de onderwerpen heen en slaakte om de paar minuten een diepe zucht.